Ήταν ποτέ αυτοδιοίκηση;

Ήταν ποτέ αυτοδιοίκηση;

Επειδή έχει ανάψει το ενδιαφέρον για τις επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές προκύπτει ευλόγα το ερώτημα: Τι σημαίνει άραγε τοπική αυτοδιοίκηση; Προφανώς αυτό ακριβώς που δηλώνει η φράση. Σημαίνει δηλαδή διοικητική ανεξαρτησία ενός τόπου, που δεν εξαρτάται από καμιά κεντρική διοίκηση ή εξουσία. Για να είναι όμως η τοπική αυτοδιοίκηση πραγματικά ανεξάρτητη πρέπει να είναι αφενός μεν οικονομικά αυτόνομη (επιτυγχάνεται αν έχει έσοδα από: τη διαχείριση του πλούτου της π.χ. υδάτινους πόρους, έχει δημοτικές επιχειρήσεις π.χ. δημοτική επιχείρηση ύδρευσης, στάθμευσης κλπ, οι δημότες πληρώνουν απ’ ευθείας στο δήμο ένα ποσοστό του φόρου εισοδήματός τους κλπ) και αφετέρου δε να διευκολύνεται δια νόμου/ων από την κεντρική εξουσία ν’ αποφασίζει για τα του οίκου της και όχι να παίζει με τους κανόνες που επιβάλει η κεντρική εξουσία!

Πότε υπήρξε λοιπόν διοικητική ανεξαρτησία ενός τόπου; Κατά την άποψή μου ποτέ! Η κεντρική εξουσία ήθελε και εξακολουθεί να θέλει την ΤΑ ελεγχόμενη! Και ο Καλλικράτης δεν αποτέλεσε εξαίρεση! Πολύ δε περισσότερο σήμερα που τα μνημόνια, στο όνομα της δημοσιονομικής προσαρμογής, έχουν επιβάλλει δραματικές περικοπές και λιτότητα, που αφενός μεν κατάντησαν τους ΟΤΑ έρμαια των ορέξεων της Κεντρικής Διοίκησης και αφετέρου δε οδήγησαν ολόκληρη την κοινωνία σε ασφυξία!

Πιστεύω ότι οι μεγάλες περιφέρειες πρέπει να χωρίζονται σε μικρότερες, ώστε να υπάρχει μια πιο άμεση σύνδεση των ψηφοφόρων με τους υποψήφιους. Με τον Καλλικράτη ακολουθήθηκε το αντίθετο! Αντί για αποκέντρωση έχουμε συγκέντρωση! Η δημιουργία τεράστιων Δήμων αύξησε την απόσταση και κατέστησε δύσκολη την επαφή μεταξύ πολιτών και δημοτικής αρχής. Τα προβλήματα των πολιτών μεγάλωσαν και τα κέντρα επίλυσης ή προσπάθειας επίλυσής τους απομακρύνθηκαν! Αυτό ήταν νομίζω και το μεγαλύτερο πρόβλημα του Καλλικράτη! Δεν ήταν βέβαια το μόνο.

Ο Καλλικράτης ήταν μια «μεγάλη» διοικητική «μεταρρύθμιση» όπως θέλουν να την αποκαλούν οι εμπνευστές του! Όμως το πρόβλημα εκτιμώ ότι δεν ήταν η προηγούμενη διοικητική δομή. Δεν ήταν το προηγούμενο οργανόγραμμα. Το πρόβλημα νομίζω ότι ήταν η απόδοση των αρμοδιοτήτων (κανένας δεν ήξερε ποιος είχε την ποια αρμοδιότητα, υπήρχε επικάλυψη, υπηρεσίες είχαν λάθος αρμοδιότητες κλπ), η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης και φυσικά η στελέχωση με ειδικευμένο προσωπικό, που ν’ αντιμετωπίζει με επάρκεια τις ανάγκες των δημοτών. Άλλωστε η παραπάνω άποψη έχει διατυπωθεί από πολλούς και δεν είναι μόνο μια προσωπική αίσθηση.

Επίσης ελαχιστότατοι ήσαν οι δημοτικοί άρχοντες που προσπάθησαν να υπηρετήσουν την τοπική αυτοδιοίκηση με την πραγματική της έννοια. Οι περισσότεροι αποδείχθηκαν απλά διαχειριστές των ανταποδοτικών τελών και επαίτες των περιφερειαρχών, των βουλευτών και των υπουργών, ώστε ν’ αποκτήσουν την εύνοιά τους, προκειμένου να εγκρίνουν ή να πιέσουν για να εγκριθεί κάποιο πρόγραμμα. Ενώ θα έπρεπε να ήσαν διεκδικητικοί μαζί με τους δημότες και τα συλλογικά όργανα που διαθέτουν, ώστε ν’ άλλαζε το περιοριστικό νομοθετικό πλαίσιο, που απαγορεύει την αυτοδιοίκηση! Δεν το έπραξαν όμως από ατολμία, αδράνεια, έλλειψη ελπίδας ή και κομματική εξάρτηση.

Πάνος Κατσούλας

Εκπ/κός