Συνέντευξη του Πάνου Κατσούλα, Πρ. ΔΣ Β’ ΕΛΜΕ Κορινθίας

στη Διονυσία Μανώλη

Ερωτήσεις - απαντήσεις

1. Κύριε Κατσούλα, πώς κρίνετε τα πρόσφατα μέτρα της κυβέρνησης για τις περικοπές στους μισθούς και τα επιδόματα των εκπαιδευτικών;

Είναι σκληρά μέτρα, επώδυνα για τους εργαζόμενους, τα οποία δεν υπηρετούν τη αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης. Επίσης εκτιμώ ότι όχι μόνο δεν πρόκειται ν’ αποδώσουν, αλλά πρόκειται να επιδεινώσουν την κρίση! Αυτά άλλωστε υποστηρίζουν έγκριτοι & με διεθνή απήχηση οικονομολόγοι οι οποίοι συμφωνούν ότι: Όταν υπάρχει ύφεση στην οικονομία μιάς χώρας και περιορίζεις με διάφορους τρόπους τη ζήτηση, είτε κόβοντας δαπάνες, είτε κόβοντας μισθούς, είτε ακόμα αυξάνοντας τη φορολογία, αυτό θα επιδεινώσει την ύφεση. Διότι θα περιοριστεί η αγοραστική δύναμη που υπάρχει στην κοινωνία και δεδομένου μάλιστα ότι και οι τράπεζες δεν δίνουν δάνεια, τότε δεν πρόκειται να κινηθεί τίποτα, δεν πρόκειται να γίνουν αγορές & επομένως ν’ αποδοθούν φόροι, να εισπραχθούν άλλοι κ.λ.π. Επίσης με τα μέτρα που ψηφίστηκαν μπορεί σε πρώτη φάση το έλλειμμα να μειωθεί, υπάρχει όμως ένας παλιός κανόνας των οικονομολόγων, που λέει ότι όσες μονάδες μειώνεις το έλλειμμά σου, τόσες μονάδες μειώνεται το εθνικό εισόδημα. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει μεγάλη πτώση της παραγωγής με αντίστοιχη αύξηση της ανεργίας. Μάλιστα αυτές οι θέσεις έχουν δημοσιευθεί στους Financial Times και αναδημοσιεύτηκαν από κάποιες Ελληνικές εφημερίδες.

2. Θα μπορούσαν τα μέτρα να ήσαν σε διαφορετική κατεύθυνση;

Πιστεύω ότι έπρεπε να ληφθούν μέτρα και μάλιστα πολύ πιο πριν, που ν’ αντιμετώπιζαν τα προβλήματα, χωρίς όμως να μειώνουν τις αποδοχές των εργαζόμενων, που σε τελευταία ανάλυση δεν ευθύνονται για τη δημιουργία της κρίσης. Χωρίς να είμαι ειδικός, έχω την πεποίθηση ότι κάποια μέτρα που δεν εφαρμόστηκαν, ενώ θα μπορούσαν να εφαρμοστούν είναι: α) Η έκδοση ευρωομόλογου ώστε ο δανεισμός για όλες τις χώρες της Ε.Ε. που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα με τα δικά μας, να γίνεται μ’ ένα κοινό επιτόκιο, κατά πολύ μικρότερο απ’ αυτό με το οποίο δανειζόμαστε τώρα. β) Ο δανεισμός να πραγματοποιείται απευθείας από την εταιρική Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα(ΕΚΤ) με επιτόκιο 1% και όχι όπως τώρα που οι Ελληνικές τράπεζες δανείζονται από την ΕΚΤ με το παραπάνω επιτόκιο και στη συνέχεια δανείζουν το Ελληνικό δημόσιο με επιτόκιο κατά πολύ μεγαλύτερο! γ) Η επιβολή μεγαλύτερης φορολογίας στα βεβαιωμένα κέρδη και υπερκέρδη των τραπεζών και των μεγάλων εισηγμένων επιχειρήσεων στο χρηματιστήριο. Γνωρίζω ότι στο υπάρχον σύστημα οι επιχειρήσεις πρέπει να σημειώνουν κέρδη, ας κερδίσουν όμως κατά τι λιγότερο προκειμένου να σωθεί η πατρίδα από την χρεοκοπία. δ) Η φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας. ε) Η μείωση των εξοπλισμών. στ) Η δημιουργία αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου. ζ)  Η εφαρμογή του πόθεν έσχες για όλους κ.λ.π.

3.  Πώς πιστεύετε ότι πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται από μια κυβέρνηση η παιδεία που αποτελεί έναν από τους βασικούς τομείς λειτουργίας της δημοκρατίας;

Η παιδεία, η υγεία και η κοινωνική ασφάλιση συνιστούν τον πυρήνα του κοινωνικού κράτους. Αποτελούν κεκτημένα κοινωνικά δικαιώματα για τους λαούς όλου του κόσμου και επομένως δε θα πρέπει σ’ αυτούς τους τομείς να εφαρμόζεται περικοπή δαπανών, διότι έτσι ένα έθνος δεν μπορεί όχι μόνο να προοδεύσει, αλλά ούτε καν να επιβιώσει. Η κοινωνική δικαιοσύνη είναι η πεμπτουσία της δημοκρατίας και η παιδεία μία από τις προϋποθέσεις της.

4. Πόσο μειώνονται, αλήθεια, οι μισθοί των εκπαιδευτικών;

Συγκεκριμένα στους εκπαιδευτικούς περικόπτονται: α) κατά 12% τα επιδόματα (εξωδιδακτικής απασχόλησης και διδακτικής προετοιμασίας) και τα επιδόματα που λαμβάνουν ορισμένες κατηγορίες εκπαιδευτικών (προβληματικών και παραμεθορίων περιοχών, μειονοτικών και ειδικών σχολείων, διευθυντικά επιδόματα), β) κατά 30% τα δώρα Πάσχα και Χριστουγέννων καθώς και το επίδομα Αδείας γ) η αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή του επιδόματος εξωδιδακτικής απασχόλησης (που και φέτος θα αυξανόταν σύμφωνα με τον επίσημο ετήσιο τιμάριθμο-1,2%, περίπου κατά 4,27 €), δηλ. συνολική ετήσια μείωση 51 €. Με βάση τα παραπάνω οι εκπαιδευτικοί θα έχουν ονομαστική μείωση του μισθού τους κατά 1305 € (νεοδιόριστος) - 1715 € (στα 35 χρόνια υπηρεσίας). Αυτό σημαίνει ετήσια μείωση αποδοχών από 5,7%  - 7,4% χωρίς να υπολογίσουμε την παραπέρα μείωση της αγοραστικής αξίας του εισοδήματός τους μετά το πάγωμα μισθών που έγινε την περσινή χρονιά (2009). Και αυτό όταν είναι γνωστό πως ο μισθός των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα κυμαίνεται από 1060 € (τον 1ο χρόνο) έως 1628 € (στα 35 χρόνια) καθαρά. Σ’ αυτά πρέπει να προστεθεί η επιβάρυνση που ισχύει για όλους και που προέρχεται από τη μείωση του αφορολόγητου, την αύξηση της τιμής των αγαθών λόγω της αύξησης του ΦΠΑ και της τιμής της βενζίνης-πετρελαίου και την αύξηση στα τιμολόγια της ΔΕΗ.

5. Τι θα θεωρούσατε, πραγματικά, δομικές αλλαγές στη δημόσια Παιδεία;

Τη δημιουργία ενός ανθρωποκεντρικού δημόσιου σχολείου, που το περιεχόμενο εκπαίδευσης θα υπηρετεί τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και απαιτήσεις, που θα δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να κατανοεί τα βασικά σύγχρονα προβλήματα στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, ώστε να έχει τη δυνατότητα, αλλά και τη διάθεση να επιφέρει βελτιώσεις και αλλαγές. Πρακτικά αυτό σημαίνει να υπάρξει ένα δημόσιο σχολείο ενιαίο, που να συνδέει τη θεωρία με την πράξη και την εφαρμογή.  

6. Ποια θα είναι η συμμετοχή των δήμων –σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες– στον τρόπο παραγωγής του εκπαιδευτικού έργου;

Με τον Καλλικράτη ανοίγει ο δρόμος για τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων της Α’/θμιας και Β’/θμιας εκπαίδευσης στην περιφέρεια και τους  δήμους. Αν αυτό το συνδέσουμε με τις προγραμματικές δηλώσεις αρμοδίων και με το κυβερνητικό πρόγραμμα, η μεταφορά της ευθύνης για την εκπαίδευση στους ΟΤΑ αποτελεί κεντρική επιδίωξη της νέας ηγεσίας του Υπ. Παιδείας. Όπως τόνισε η Υπ. Παιδείας κ. Διαμαντοπούλου στο 14ο Συνέδριο της ΟΛΜΕ, η περιφερειακότητα  θα αφορά τόσο στο αναλυτικό πρόγραμμα (θα είναι εθνικό κατά 85% και περιφερειακό κατά 15%), όσο και στους διορισμούς, που θα γίνονται μεν με ευθύνη του Υπ. Παιδείας αλλά η διαχείριση του προσωπικού θα μεταφερθεί σε περιφερειακό επίπεδο. Με την υλοποίηση της πολιτικής της περιφερειακής οργάνωσης της εκπ/σης διασπάται το ενιαίο της Δημόσιας Εκπ/σης, δημιουργούνται σχολεία πολλών ταχυτήτων, αφού  τα σχολεία της χώρας δε θα ακολουθούν το ίδιο ενιαίο πρόγραμμα σπουδών. Μέσα δε από την αξιολόγηση του εκπ/κού έργου και των αναλυτικών προγραμμάτων, που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση – τα οποία θα είναι διαφορετικά από περιφέρεια σε περιφέρεια – θα προχωρήσει αργά αλλά σταθερά η κατηγοριοποίηση των σχολείων. Η διαχείριση του εκπ/κού προσωπικού ανά περιφέρεια ή δήμο πρακτικά σημαίνει ότι θα υπάρξει ουσιαστικά ένα διαφορετικό εργασιακό καθεστώς για κάθε εκπ/κό, με τελικό στόχο τις ατομικές συμβάσεις με τα σχολεία. Οι πρόσφατες δηλώσεις του Υφυπουργού Παιδείας κ. Πανάρετου για διορισμό των εκπ/κών απευθείας στη σχολική μονάδα επιβεβαιώνουν αυτές τι προθέσεις της ηγεσίας του Υπουργείου. Ανομολόγητος τελικός στόχος των εμπνευστών της περιφερειακής αποκέντρωσης είναι το πέρασμα στο καθεστώς της υπογραφής ατομικής σύμβασης του εκπ/κού με τον εργοδότη του, όπως γίνεται στη Μεγάλη Βρετανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί ο κάθε εκπ/κός διαπραγματεύεται μόνος του με τον εργοδότη του το εργασιακό καθεστώς και την αμοιβή του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ο κλάδος της δημόσιας Β’/θμιας εκπ/σης διαφωνεί κατηγορηματικά με οποιαδήποτε κατεύθυνση περιφερειακής οργάνωσης της εκπαίδευσης (διορισμοί, διαχείριση προσωπικού, αναλυτικά προγράμματα, κ.λπ.).

7.      Γιατί η συμμετοχή στις απεργιακές κινητοποιήσεις του κλάδου σας κυμαίνεται γύρω στο 35% του συνόλου των εκπαιδευτικών (πανελλαδικά και σε τοπικό επίπεδο); Πώς εξηγείτε τη διάσταση που υπάρχει ανάμεσα στην καταστρατήγηση των δικαιωμάτων σας και τη μικρή συμμετοχή στη διαμαρτυρία ή τη διεκδίκησή τους;

Οι λόγοι είναι πολλοί. Κατά τη γνώμη μου έχουν να κάνουν με: α) την οικονομική ανέχεια, β) τον ασκούμενο κομματικό και κυβερνητικό συνδικαλισμό που δημιουργεί έλλειψη εμπιστοσύνης στους συναδέλφους της βάσης προς τις συνδικαλιστικές ηγεσίες, οι οποίες τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούν τη συνδικαλιστική τους δράση για την κομματική και προσωπική τους ανέλιξη και όχι για ν’ αγωνιστούν προκειμένου να επιλυθούν τα προβλήματα του κλάδου τους(βέβαια για το τελευταίο ευθύνη έχουν και τα μέλη της βάσης, τα οποία είτε υιοθετώντας τη λογική των εξυπηρετήσεων είτε με την αδιαφορία τους, επιλέγουν συνδικαλιστές που δε στέκονται στο ύψος των περιστάσεων), γ) την κυρίαρχη κοινωνική αντίληψη της ιδιώτευσης και της παραίτησης από τις συλλογικές διεργασίες, δ) τα λάθη, τις ολιγωρίες και τις παραλήψεις του εκπαιδευτικού συνδικαλιστικού κινήματος κ.λ.π. Παρά ταύτα όμως πιστεύω ότι όταν οι εργαζόμενοι συσπειρωθούν γύρω από το σωματείο τους και δράσουν συλλογικά, ενωτικά και μαζικά, τότε ο αγώνας τους θα είναι νικηφόρος. Σε διαφορετική περίπτωση τα πράγματα θα εξελιχθούν πολύ πιο άσχημα και θα ληφθούν πολύ πιο επώδυνα μέτρα για όλους μας.  Αυτό έχει αποδείξει η ιστορία και οι αρκετές κατακτήσεις, δυστυχώς σε πολλούς άγνωστες, του συνδικαλιστικού κινήματος. Ακόμη και στη περίπτωση που γίνονται λάθη, και γίνονται αρκετά(μόνο όσοι δεν εργάζονται είναι αλάνθαστοι!), ακόμη και τότε όλοι μαζί πρέπει να τα βρούμε, να τα διορθώσουμε και να ξεκινήσουμε τους αγώνες πιο σωστά.       

8. Πώς θα κινηθείτε, ως ΕΛΜΕ, με τα καινούρια δεδομένα;

Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται ν’ αφήσουμε ένα θέμα που μας δυσκολεύει τη ζωή. Θα προσπαθήσουμε με κάθε τρόπο να ενημερώσουμε την κοινωνία για τις αρνητικές επιπτώσεις των μέτρων όχι μόνο στην αγοραστική μας δύναμη αλλά και γενικότερα στην εκπαίδευση(περισσότερα κενά στα σχολεία, μεγάλη αύξηση των προσλήψεων ωρομισθίων, πίεση στα σχολεία για δημιουργία τμημάτων αυστηρά με 30 μαθητές και πιέσεις στο ωράριο των μονίμων εκπαιδευτικών που θ’ αποβαίνει σε βάρος της απόδοσής τους), θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε ώστε να κατανοήσει όλος ο κόσμος ότι τα μέτρα  είναι άδικα και σκληρά που, όχι μόνο δε θα μας βγάλουν από την κρίση, αλλά θα την επιδεινώσουν. Αυτοί δε που τη δημιούργησαν θα ξανακερδίσουν από τη διαχείρισή της! Επίσης θα καταστήσουμε σαφές προς όλους ότι κατά πάσα βεβαιότητα έπονται και άλλα μέτρα, σύμφωνα και με τις δηλώσεις του κ. Ολι Ρεν. Τέλος όλοι μαζί και με δημοκρατικές διαδικασίες θα επιλέξουμε διάφορες μορφές αγώνα για τη συνέχεια, με σκοπό αυτά τα μέτρα ν’ ανατραπούν.

9. Τι έχετε να πείτε στους εκπαιδευτικούς αλλά και στους πολίτες της Κορινθίας που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;

Ότι ο αγώνας για τη γνώση είναι αγώνας για το συλλογικό μας μέλλον. Αν το κατανοήσουμε αυτό, μπορούμε να ξεφύγουμε από τα αδιέξοδα που σήμερα φαντάζουν ανυπέρβλητα. Ο άνθρωπος που έχει βαθιά και ολοκληρωμένη γνώση και όχι μόνο κάποιες δεξιότητες, που βέβαια και αυτές είναι απαραίτητες, δεν μπορεί να πέσει ποτέ θύμα απάτης και εκμετάλλευσης από κανένα, δε μπορεί να γίνει υποχείριο οποιασδήποτε μορφής εξουσίας.

Δημοσιεύτηκε στις 12 Μαρτίου 2010 στην τοπική εφημερίδα ΗΓΕΤΗΣ